Dotarła do nas smutna wiadomość. W środę rano, 14 września 2022 roku, w wieku 85 lat zmarła w Budapeszcie Maria Wittner – węgierska bojowniczka o wolność, bohaterka 1956 roku, ikona węgierskiej opozycji, przyjaciółka Festiwalu Filmowego NNW, laureatka Drzwi do Wolności i Sygnetu Niepodległości. Zmarła po długiej chorobie.
Maria Wittner to bohaterka Powstania ’56 roku na Węgrzech, skazana na karę śmierci, która została zamieniona na dożywocie. Została zwolniona z więzienia dopiero 25 marca 1970 roku. Jej nazwisko Węgrzy mogli poznać dopiero po transformacji ustrojowej.
Pod koniec sierpnia pani Maria Wittner trafiła w ciężkim stanie do szpitala. Na Węgrzech zorganizowano w intencji jej wyzdrowienia łańcuch modlitewny. Stan zdrowia poprawił się na tyle, że 28 sierpnia ze swojego szpitalnego łóżka opozycjonistka dziękowała za odmówione za nią modlitwy. Niestety to była chwilowa poprawa. Rodzina poinformowała 14 września, że Mária Wittner zmarła w środę rano w Budapeszcie po ciężkiej chorobie.
Miała trudną, ale podnoszącą na duchu ścieżkę życiową. A jeśli był ktoś, kto mógł pozostać szlachetnym, prostym człowiekiem mimo wszystkich życiowych prób, przez które musiał przejść, to była to Maria Wittner. Jej los na zawsze spleciony był nie tylko z jego pokoleniem, ale z całym węgierskim narodem.
– napisał dziś rano węgierski MKI. Sama Maria Wittner pisała w swojej autobiografii:
Kontynuacja prawdy z 1956 roku pozostała częścią mojego życia.
Wiele razy, nie tylko będąc gościem Festiwalu Filmowego NNW w Gdyni, ale także w mediach węgierskich i europejskich, podkreślała przyjaźń Polaków i Węgrów.
Polacy w 1956 roku masowo oddawali krew, żeby pomóc Węgrom. Po podsumowaniu pomocy i darów z całego świata okazało się, że pomoc z Polski przewyższała wszystkie inne! I to wsparcie pochodziło z kraju, który był niesamowicie zniszczony działaniami wojennymi. Długo mogłabym wyliczać, jak byliśmy złączeni losem przez przeszło tysiąc lat historii, ale chyba najbardziej plastycznie obrazuje to fakt, że przez wieki mieliśmy ponad 500 kilometrów wspólnej granicy i była ona najmniej konfliktową granicą w całej Europie. Zawsze mogliśmy wzajemnie na siebie liczyć. Powinniśmy być tego świadomi.
Mówiła na stronie scenakaultury.pl w wywiadzie udzielonym Attili Szalaiowi, nieżyjącemu już przyjacielowi NNW i Polski, węgierskiemu dziennikarzowi, podkreślając szczególną więź łączącą Polaków i Węgrów.
Mamy mocne fundamenty, na których można oprzeć nasz wspólny dom. Jestem przekonana, że odnowa Europy jest w naszych rękach, a to jest wielka, epokowa odpowiedzialność. Ale wypróbowani przyjaciele dadzą temu radę. Ale nie wystarczy powtarzać: „Polak, Węgier, dwa bratanki” i wspominać stereotypowe oznaki sympatii. Naszą przyjaźń każde pokolenie musi wypełniać nową treścią. Jestem przekonana, że odnowa Europy jest w naszych rękach, a to jest wielka, epokowa odpowiedzialność – mówiła Maria Wittner.
Maria Wittner – bohaterka węgierskiego powstania 1956 roku
Maria Wittner urodziła się 9 czerwca 1937 roku w Budapeszcie. Wychowywana była przez siostry Karmelitanki. W 1950 roku placówkę znacjonalizowano, a Maria została przekazana pod opiekę państwu. W wieku 18 lat otrzymała zgodę na zamieszkanie w stolicy i zaczęła pracować. Rok później wybuchła rewolucja.
W 1956 roku na barykadach Budapesztu walczyła o wolność i godność z komunistycznym reżimem. Ranna, po upadku powstania przedarła się na zachód. Wierząc, że sytuacja w kraju się uspokoiła Maria wróciła na Węgry. W lecie 1957 roku została aresztowana. Została skazana na karę śmierci, następnie wyrok zmieniono na dożywotnie więzienie. Wszystkich towarzyszy, z którymi była sądzona w procesie, stracono.
Wyszła na wolność 25 marca 1970 roku. Jej nazwisko kraj mógł poznać dopiero po transformacji ustrojowej.
Po odzyskaniu niepodległości aktywnie włączyła się w życie polityczne i społeczne kraju.
W latach 2006–2014 była posłem do węgierskiego parlamentu z ramienia partii Fidesz. Zgodnie z oświadczeniem majątkowym, jakie musiała złożyć jako parlamentarzystka, nie dysponowała żadnym majątkiem.
Laureatka Drzwi do wolności i Sygnetu Niepodległości Festiwalu Filmowego NNW.
Nie żyje ikona węgierskiej opozycji Maria Wittner – bohaterka wydarzeń 1956 roku