Pogrzeb legendarnego Żołnierza Wyklętego – Henryka Wieliczko ps. „Lufa”.

przez Monika Tarka-Kilen

Na cmentarzu przy ulicy Lipowej w Lublinie 29 czerwca odbyły się uroczystości pogrzebowe ppor. Henryka Wieliczki ps. ”Lufa”. Jego szczątki zostały odnalezione w 2021 roku po ekshumacji na „Lubelskiej Łączce” – cmentarzu przy ul. Unickiej.

Uroczystości pogrzebowe rozpoczęła msza święta w kościele garnizonowym. Po mszy kondukt przeszedł na cmentarz przy ul. Lipowej, gdzie szczątki ppor. Henryka Wieliczki zostały złożone przy asyście wojskowej.

„Lufa”, Żołnierz Wyklęty, to jeden z najlepszych dowódców walczących z komunistami na terenie Wileńszczyzny, Warmii i Pomorza. Dowodził 4. Kadrowym Szwadronem 5. Brygady Wileńskiej AK. Został zamordowany 14 marca 1949 r. w więzieniu za Zamku w Lublinie. Jego szczątki odnaleziono w 2021 roku na cmentarzu przy ul. Unickiej w Lublinie, w czasie prac prowadzonych przez zespół Biura Poszukiwań i Identyfikacji IPN

W szeregu cudem ocalałych pożółkłych zdjęć, które pozostały po legendarnym oddziale naszą uwagę często skupia postać młodego, wysokiego mężczyzny w mundurze Wojska Polskiego o szlachetnej twarzy, wiecznie uśmiechniętego, skorego do zabaw, żartów. (…) Utrwalono niepowtarzalny wizerunek jednego z dowódców szwadronu 5. Wileńskiej Brygady AK, jednego z najzdolniejszych oficerów polowych polskiego podziemia antykomunistycznego, a jednocześnie jednego z najbardziej tropionych, ściganych przez komunistyczny aparat bezpieczeństwa pana porucznika Henryka Wieliczko ps. „Lufa”. Na ostatnich zdjęciach, które wykonano mu na kilka miesięcy przed aresztowaniem wygląda już inaczej. Widzimy inną twarz – poważną. Lata walki, ukrywania się, stresów, trudów, a może także poczucia, że już niedługo nastąpi koniec spowodowały, że te szlachetne rysy radosnego młodzieńca zmieniły się.

– mówił w czasie uroczystości pogrzebowych dr hab. Krzysztof Szwagrzyk z IPN

Aresztowany w czerwcu roku 1948 ani przez chwilę nie miał żadnych wątpliwości, że będzie skazany na karę śmierci, że będzie zgładzony, zostanie zabity jak wielu, wielu innych. I stało się to 14 marca 1949 roku na Zamku Lubelskim. Kat, dla pewności, strzelił mu w potylicę dwa razy, żeby już nigdy – tak jak wcześniej już bywało – z katowskich rąk się nie wydostał.

Wspominając o pracach poszukiwawczych na cmentarz przy ul. Unickiej zastępca prezesa IPN opowiedział o tym, jak w kwaterze numer 17 na dużej głębokości udało się odnaleźć szczątki człowieka wrzuconego twarzą do ziemi. To wtedy w jego potylicy archeolodzy odkryli dwa otwory.

Pogrzeb Henryka Wieliczki zorganizowało Oddziałowe Biuro Upamiętniania Walk i Męczeństwa IPN w Lublinie.

Kim był “Lufa” ?

Henryk Wieliczko, urodził się 18 sierpnia 1926 r. w Wilnie. Od września 1943 r. był członkiem oddziału kpt. Wincentego Mroczkowskiego „Zapory”, następnie 5 Brygady Wileńskiej Armii Krajowej.

Uczestniczył w najważniejszych akcjach brygady. W październiku 1944 r. dołączył do mjr. Zygmunta Szendzielarza „Łupaszki”, który wiosną 1945 r. odtworzył na Białostocczyźnie 5 Brygadę Wileńską AK. „Lufa” objął funkcję drużynowego, a następnie zastępcy dowódcy 4 szwadronu. Po kolejnej demobilizacji brygady, we wrześniu 1945 r., kontynuował działalność niepodległościową w szeregach patroli dywersyjnych na Pomorzu.

Dowódca pierwszego patrolu leśnego brygady w Borach Tucholskich. Od połowy kwietnia 1946 roku zastępca dowódcy oddziału kadrowego w odtwarzanej na Pomorzu brygadzie, od początku maja 1946 r. dowódca 4 kadrowego szwadronu 5 Brygady Wileńskiej AK.

Jego akcje cechował dynamizm, umiejętność panowania nad rozwojem sytuacji oraz zdolność podejmowania błyskawicznych decyzji. Dowodzony przez niego pododdział był też zdecydowanie najaktywniejszą jednostką wileńską na Pomorzu, m.in. przemierzył kilkakrotnie Warmię i Mazury. Szwadron dotrwał do amnestii 1947 r., kiedy uległ samorozwiązaniu. Po demobilizacji pododdziału „Lufa” dołączył do działającej na Podlasiu 6 Brygady Wileńskiej AK. Pozostawał bez przydziału w 3 i 2 szwadronie.

– opisuje działalność bohatera IPN na swoim profilu społecznościowym.

Urlopowany okresowo z powodu śmiertelnej choroby ojca, został aresztowany podczas drogi powrotnej do oddziału na stacji kolejowej Siedlce 23 czerwca 1948 r., w wyniku denuncjacji agenta UBP. Postrzelony w trakcie próby ucieczki. Skazany przez Wojskowy Sąd Rejonowy w Lublinie w trybie doraźnym 24 lutego 1949 r. na karę śmierci. Zamordowany 14 marca 1949 r. w więzieniu na Zamku w Lublinie.

 

Źródło: IPN, Facebook, Radio Lublin.

Polecane artykuły

This website uses cookies to improve your experience. We'll assume you're ok with this, but you can opt-out if you wish. Akceptuj Czytaj więcej