13 kwietnia 2022 roku w Muzeum II Wojny Światowej w Gdańsku zostanie otwarta wystawa „Ostaszków, skrzynka pocztowa nr 37”. Ekspozycja przygotowana przez Instytut Pamięci Narodowej, jest poświęcona losom obywateli polskich uwięzionych w obozie specjalnym NKWD w Ostaszkowie i zgładzonych w ramach zbrodni katyńskiej.
Wystawa przygotowana przez dr Ewę Kowalską (BPiI) i Kamilę Sachnowską.
nawiązuje do konkretnego miejsca, monasteru – Pustelni Niłowo-Stołobieńskiej, w którym zorganizowano jeden z obozów specjalnych NKWD. Na tytułowy adres wstawy przychodziły listy od rodzin do uwięzionych tam Polaków.
Właśnie w tamtym miejscu, w specjalnie przygotowanym pomieszczeniu, miała stanąć wystawa, stając się częścią klasztornego muzeum. Niestety, zamysł nie został zrealizowany. Władze klasztoru wycofały się z wcześniejszych obietnic. Być może kiedyś przyjdzie taki czas, że uda się powrócić do tego planu. Tym istotniejsza obecnie jest możliwość prezentacji ekspozycji w innych miejscach w imię pamięci o ponad sześciu tysiącach obywateli polskich, więzionych w Ostaszkowie i zamordowanych w Kalininie.
– czytamy na stronie Instytutu Pamięci Narodowej
Ekspozycja IPN jest poświęcona losom obywateli polskich uwięzionych w obozie specjalnym NKWD w Ostaszkowie i zgładzonych w ramach zbrodni katyńskiej. Na 14 planszach przedstawiono historię ich pobytu w obozie, zakończoną ich śmiercią w Twerze, wykorzystując do tego cytaty ze źródeł polskich i sowieckich.
Na 14 planszach przedstawiona została historia ich pobytu w obozie, zakończona śmiercią w Twerze, oparta o cytaty ze źródeł polskich i sowieckich, zilustrowane zdjęciami wydobytych z dołów śmierci w Miednoje przedmiotami ze zbiorów Muzeum Katyńskiego. Dwujęzyczność wystawy (teksty w językach polskim i rosyjskim) pozwoli zwiedzającym zapoznać się z dokumentami sowieckimi w ich oryginalnym brzmieniu. Komentarz odautorski został sprowadzony do niezbędnego minimum. Wystawa ma na celu uczczenie pamięci pomordowanych.
Na panelach widnieją zdjęcia ofiar zbrodni, dobrane tak, by tworzyły iluzję kontaktu wzrokowego z oglądającym wystawę. Wrażenie przecinających się rzeczywistości pogłębia także fakt, że panele odbijają postać zwiedzającego. Symboliczną rolę sarkofagu odgrywa skrzynia z podświetlonym mundurem polskiego policjanta. Charakter wystawy podkreśla ścieżka dźwiękowa: siedmiogodzinna lista więźniów Ostaszkowa, zamordowanych w Twerze w ramach zbrodni katyńskiej
– opisują wydarzenie twórcy wystawy.
Walka o prawdę trwa. Jej odzwierciedleniem jest wystawa „Ostaszków, skrzynka pocztowa nr 37”, która miała stanąć w monastyrze – Pustelni Niłowo-Stołobieńskiej. Przez pryzmat dokumentów sowieckich, listów ofiar i pamiętników tych nielicznych, którzy przeżyli, pokazuje ona tragiczny los obywateli polskich, więzionych na wyspie jeziora Seliger. Przemawiając językiem katów i ofiar, w sposób jednoznaczny wskazuje na sprawstwo zbrodni. Przez wspomnienie o losie rodzin ofiar, deportowanych w głąb sowieckiej Rosji, pokazuje, że okupanci, skazując je na powolne konanie, chcieli też zgładzić pamięć o zamordowanych. Pamięci jednak nie udało się zgładzić.
– napisał we wstępie do wystawy dr. Karol Nawrocki, Prezes Instytutu Pamięci Narodowej –
Wystawa obnaża chęć zakłamania prawdy i uczy, pokazując los pokolenia lat trzydziestych i czterdziestych XX w., że niepodległość państwa i wolność jego obywateli nie są dane na zawsze, lecz zadane – Polskę wolną i niepodległą należy nieustannie strzec i prosić, tak jak ostaszkowscy jeńcy „o dar wielkiego serca, jasnego umysłu dla przewodników narodu”.
Wernisaż wystawy odbędzie się 13 kwietnia 2022 r. o godzinie 12:00 w Muzeum II Wojny Światowej w Gdańsku na poziomie -2. Otworzą ją dr hab. Grzegorz Berendt, pełniący obowiązki dyrektora Muzeum II Wojny Światowej w Gdańsku, dr Karol Nawrocki, prezes Instytutu Pamięci Narodowej i nadinspektor Andrzej Łapiński, Komendant Wojewódzki Policji w Gdańsku. Potem wystawa będzie dostępna dla zwiedzających.
13 kwietnia obchodzony jest Dzień Pamięci o ofiarach Zbrodni Katyńskiej.
