Kpt. Józef Dambek przed II wojną był nauczycielem na Kaszubach, działaczem społecznym, oficerem tzw. dywersji pozafrontowej powołanej na wypadek wojny z Niemcami, bronił polskości i wiary. W czasie wojny został założycielem i faktycznym komendantem największej organizacji konspiracyjnej na Pomorzu „Gryf Pomorski”. Dzisiaj mija 75 rocznica jego tragicznej śmierci.
Józef Dambek ps. „Lech”, „Kil”, „Jur”, „Adam Falski” urodził się 7 lipca 1903 w Zdrojach koło Świecia na Kujawach. Pochodził z wielodzietnej rodziny o tradycjach patriotycznych.
W 1918 roku ukończył szkołę ludową w Gackach. W 1920 roku rozpoczął pracę zarobkową przy budowie elektrowni w Gródku. Rok później przeszedł kurs nauczycieli pomocniczych, po którym pracował w szkołach, uzyskując kwalifikacje stałego nauczyciela publicznych szkół powszechnych. Był zaangażowany w rozpracowanie niemieckiej grupy dywersyjnej z Pucka. Organizował tzw. Uniwersyteckie Kursy Wakacyjne z udziałem nauczycieli warszawskich. Działał między innymi w Towarzystwie Gimnastycznym „Sokół”, Związku Nauczycielstwa Szkół Powszechnych, Lidze Obrony Powietrznej i Przeciwgazowej. We wrześniu 1930 roku został odwołany z funkcji kierownika szkoły w Żarnowcu, za protestowanie przeciw aresztowaniom posłów i działaczy partii opozycyjnych. Ujawnił silne sympatie dla działalności Stronnictwa Narodowego.
Dambek wstąpił do struktur sieci dywersji pozafrontowej. Przeszedł w Warszawie szkolenie sabotażowo-dywersyjne i został łącznikiem z warszawską centralą. Przed wybuchem wojny obronnej 1939 r. ukończył jeszcze kilka zakonspirowanych kursów dla członków dywersji pozafrontowej. Został zaprzysiężony i mianowany na stopień porucznika. Następnie zorganizował i został szefem dywersji w regionie kościerskim.
1 września 1939 roku po wybuchu wojny poinformował uczniów o zawieszeniu zajęć szkolnych. Jego żona rozgłosiła, że mąż zginął w czasie działań wojennych. Tymczasem ten od pierwszych dni okupacji niemieckiej ukrywał się, często zmieniając miejsca pobytu. 24 grudnia 1939 roku utworzył z Klemensem Bronkiem, Bronisławem Brunką oraz Józefem Gierszewskim i Janem Gierszewskim Tajną Organizację Wojskową „Gryf Kaszubski”, na czele której stanął.
7 lipca 1941 roku doprowadził do przekształcenia TOW „Gryf Kaszubski” w Tajną Organizację Wojskową „Gryf Pomorski”. Wydawał podziemny biuletyn „Gryf Pomorski”. Osobiście uczestniczył w zbieraniu informacji dotyczących niemieckiego przemysłu zbrojeniowego na Pomorzu oraz rakiet V1 i V2.
W lutym 1944 r. Niemcy wpadli na trop organizacji. W nocy z 4 na 5 marca 1944 r. pod Sikorzynem w powiecie kartuskim Józef Dambek został zastrzelony w zasadzce przez agenta gestapo. Do dziś nie wiadomo, gdzie został pochowany.
Za wybitne zasługi w walce z okupantem rząd polski w Londynie odznaczył go pośmiertnie krzyżem Virtuti Militari. W 2017 r. został pośmiertnie awansowany przez ministra obrony narodowej Antoniego Macierewicza na stopień kapitana.
Laureat Sygnetu Niepodległości Festiwalu NNW w 2018 roku.Nagrodę z rąk podsekretarza stanu w Ministerstwie Obrony Narodowej Marka Łapińskiego odebrał bratanek kapitana Roman Dambek, prezes kaszubsko-kociewskiego stowarzyszenia im. Tajnej Organizacji Wojskowej „Gryf Pomorski”.