W czasie gali Młodzieżowej Akademii Filmowej Młodzi dla Historii w Lublinie 6 listopada 2021 roku Drzwiami do Wolności uhonorowani zostali kolejni świadkowie historii. Nagrody przyznaje Stowarzyszenie Scena Kultury, organizator m.in. Festiwalu Filmowego NNW w Gdyni. Drzwi do Wolności to wyróżnienie przyznawane za odwagę oraz poświęcenie bohaterom drugiego planu, wspierającym działaczy podziemia niepodległościowego, Solidarnościowego oraz osób niezłomnie walczących o wolność
LAUREACI DRZWI DO WOLNOŚCI
Ppor. Władysław Siła-Nowicki (pośmiertnie) adwokat i żołnierz. W konspiracji od jesieni 1939 r., oficer Służby Zwycięstwu Polski, Związku Walki Zbrojnej – Armii Krajowej, dowódca drużyny. W czasie Powstania Warszawskiego walczył na Śródmieściu. Od 1945 r. w Zrzeszeniu “Wolność i Niezawisłość” w Lublinie. Został aresztowany wraz z podkomendnymi w 1947 r. podczas próby ucieczki na zachód. W czasie śledztwa torturowany. Podczas niejawnej rozprawy 3 listopada 1948 w Wojskowym Sądzie Rejonowym w Warszawie dla poniżenia wraz z innymi skarżonymi został przebrany w mundur Wehrmachtu. Skazany na karę śmierci potem zamienioną w dożywocie. Po odzyskaniu wolności był obrońcą w licznych procesach rehabilitacyjnych żołnierzy AK i WiN. Domagał się wyjaśnienia okoliczności zbrodni katyńskiej. Brał udział w obradach “Okrągłego Stołu”. W 2006, za wybitne zasługi w działalności na rzecz przemian demokratycznych w Polsce, za osiągnięcia w pracy zawodowej i społecznej, został odznaczony pośmiertnie przez Prezydenta RP Lecha Kaczyńskiego Krzyżem Wielkim Orderu Odrodzenia Polski. Zmarł w 1994 roku.
Irena Siła-Nowicka – 108-letnia żona pana podporucznika. Po uwolnieniu i po powrocie Siła-Nowickiego do domu rodzinnego życie małżonków nie ułożyło się w spokoju. To była ciągła walko o źródła utrzymania. Tak w zasadzie było do śmierci adwokata. Wdowa po nim – Irena Siła-Nowicka przez cale życie dochowała mu wierności towarzysząc mężowi w najcięższych chwilach.
Uhonorowania odebrała Ewa Rzeczkowska, autorka ostatnio wydanej pracy: Władysław Siła-Nowicki. Żołnierz i konspirator 1939–1956. Wręczali: Wicemarszałek Województwa Lubelskiego Pan Zbigniew Wojciechowski oraz Arkadiusz Gołębiewski.
Janusz Krupski (pośmiertnie). Urodził się w roku 1951 w Lublinie. W tym roku przypada więc 70 rocznica jego urodzin. Z opozycją związał się już podczas studiów na KUL-u w latach 70-tych. W czerwcu 1976 r. przekazał uczestnikom Zgromadzenia Młodzieży i Studentów Europy w Warszawie list otwarty zawierający przykłady łamania praw człowieka w komunistycznej Polsce. Dzięki współpracy z Piotrem Jeglińskim, stworzył kanał przerzutu na zachód informacji o działalności opozycyjnej w PRL. Współzałożyciel Nieocenzurowanej Oficyny Wydawniczej – pierwszego podziemnego wydawnictwa w latach 70. Jesienią 1977 r. rozpoczął wydawanie „Spotkań”, jednego z najważniejszych drugoobiegowych pism o profilu intelektualnym. W stanie wojennym ukrywał się. Aresztowany jesienią 1982r. i internowany w Lublinie. Kilka tygodni po zwolnieniu z internowania został uprowadzony przez SB, wywieziony do Puszczy Kampinoskiej i oblany żrącą substancją w wyniku czego doznał ciężkiego poparzenia. W wolnej Polsce zasiadał jako ekspert w sejmowej komisji do zbadania skutków stanu wojennego oraz w Komisji Odpowiedzialności Konstytucyjnej. W roku 2000 został powołany na stanowisko wiceprezesa IPN. W roku 2006 objął funkcję kierownika Urzędu ds. Kombatantów i Osób Represjonowanych. Zginął w Katastrofie pod Smoleńskiej.
Uhonorowanie dla Janusza Krupskiego odebrał jego syn Paweł Krupski, wręczał Paweł Nowacki
Wit Karol Wojtowicz – opozycjonista antykomunistyczny od lat siedemdziesiątych, organizator m.in. nielegalnych drukarni i przerzutu do Polski książek drugiego obiegu z Niemiec. Jest m.in. członkiem Rady do Spraw Muzeów i Miejsc Pamięci Narodowej przy Ministrze Kultury i Dziedzictwa Narodowego. Jest dyrektorem Muzeum – Zamku w Łańcucie. Z powodu nagłej choroby pan Wit nie mógł być z nami.
W jego imieniu nagrodę odebrał współtowarzysz walki o wolne słowo Paweł Nowacki a wręczył ją Przemysław Jaśkiewicz.
Ks. prof. Roman Dzwonkowski (pośmiertnie). Często wyjeżdżał, dzięki zaproszeniom prywatnym na Litwę, Łotwę, Białoruś, Ukrainę, do Gruzji i Rosji, by poznać Polaków mieszkających na tych terenach oraz nieść im pomoc, najpierw ukrytą, a później jawną. Prace na temat Kościoła i Polaków w ZSRS publikował m.in. w paryskiej „Kulturze”. Odznaczony Krzyżem Kawalerskim oraz Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski.
Nagrodę odebrał jego siostrzeniec Leszek Hajduga, wręczała Bogna Bender-Motyka – dyr. Muzeum Wsi Lubelskiej
Paweł Walczak (pośmiertnie). Przed II Wojną Światową był dyrektorem szkoły w Czułczycach. Poświęcił się pracy z dziećmi oraz aktywizacji życia społecznego wśród ludności wiejskiej. We wrześniu 1939 r. dostaje powołanie do wojska w stopieniu podporucznika rezerwy. 17 września dostaje się do sowieckiej niewoli. Ginie w 1940 r.w Katyniu. W 2007 r. awansowany pośmiertnie na stopień porucznika.
Statuetkę odebrała pani Anna Kuryluk dyr. Szkoły Podstawowej w Czułczycach. Wręczyła kurator Teresa Misiuk
Mieszkańcy wsi Zbędowice. 22 listopada 1942 r. w Zbędowicach niemieccy żandarmi za to, że mieszkańcy wsi pomagali partyzantom, spalili zabudowania i rozstrzelali wszystkich jej 88 mieszkańców. Jedną trzecią stanowiły dzieci. Najmłodsze z nich miało roczek. W ciągu tej “krwawej niedzieli” przestała istnieć cała wieś. Po egzekucji wszystkich zamieszkujących ją 17 rodzin, spalono wszystkie 14 tworzących ją gospodarstw. Nazwiska pomordowanych wypisane zostały na pomniku górującym nad cmentarzykiem pomordowanych rodzin. Co roku odprawiane są tu uroczyste nabożeństwa upamiętniające ofiary tragedii.
Statuetkę w imieniu społeczności odebrały panie Agnieszka Przeździecka i Agnieszka Wójcicka, nauczycielki II LO w Puławach oraz uczniowe tej szkoły. Wręczył dr Piotr Gawryszczak.
Marianna Krasnodębska z domu Jarosz. W czasie II Wojny Światowej Marianna razem z braćmi zaangażowała się w działalność konspiracyjną oraz organizację pomocy dla getta w Piaskach. Aleksander, Maksymilian i Marianna Jaroszowie dostarczali Żydom żywność, lekarstwa, broń, fałszywe dokumenty i inne potrzebne rzeczy. W gospodarstwie Jaroszów, podczas łapanek i wywózek, ukrywali się znajomi Żydzi. Za swoją działalność na rzecz pomocy Żydom Ignacy i Anna Jaroszowie oraz ich dzieci Aleksander, Maksymilian i Marianna, otrzymali w 2001 r. medal “Sprawiedliwych wśród Narodów Świata”.
Uhonorowanie dla Marianny Krasnodębskiej odebrała Anna Tchórzewska, wręczał Zdzisław Niedbała.