Stanisława Filipina Paleolog była jedyną kobietą w historii II Rzeczypospolitej, która została oficerem policji. Jej historię opowiada film dokumentalny “VI Brygada pani komendant” w reżyserii Wojciecha Królikowskiego prezentowany w Konkursie Filmów Polskich XIII Festiwalu NNW.
Komisarz Stanisława Filipina Paleolog urodziła się 4 maja 1892 rroku w Rumnie w powiecie Rudka na terenie obecnej Ukrainy. Edukację odebrała na pensji prowadzonej przez siostry sakramentki we Lwowie, a następnie rozpoczęła studia na lwowskiej Akademii Handlowej. Po wybuchu I wojny światowej zaangażowała się w działalność Polskiej Organizacji Wojskowej.
W listopadzie 1918 roku rozpoczęły się walki o Lwów. Stanisława wstąpiła do Miejskiej Straży Obywatelskiej, w której pełniła funkcję sanitariuszki i kurierki. W trakcie walk została poważnie ranna, jednak już w grudniu tego samego roku wstąpiła do Milicji Obywatelskiej Kobiet, a następnie Ochotniczej Legii Kobiet, walcząc w wojnie polsko-bolszewickiej. Po jej zakończeniu w stopniu aspiranta wstąpiła do polskiej policji.
W 1925 roku aspirant Stanisława Paleolog stanęła na czele policji kobiecej, kierując nowopowstałą VI Brygadą Urzędu Śledczego przy ulicy Daniłowiczowskiej w Warszawie. Pełniła ona funkcję tzw. „policji obyczajowej”, zajmując się między innymi zwalczaniem prostytucji, sutenerstwa i stręczycielstwa oraz zapobieganiem rozprzestrzeniania się chorób wenerycznych. Do zadań VI Brygady należała też walka z narkotykami i handlem kobietami szeroko rozpowszechnionym na terenie Polski jeszcze od czasów zaborów. To między innymi dzięki Stanisławie Paleolog udało się rozbić gang handlarzy kobietami „Zwi Migdal”. Od 1935 roku Stanisława Paleolog kieruje referatem Policji Kobiecej w Centrali Służby Śledczej Komendy Głównej Policji Państwowej, a tuż przed wojną zostaje awansowana do stopnia komisarza.
Po 1939 roku Stanisława znalazła się w strukturach Policji Polskiej Generalnego Gubernatorstwa, działając jednocześnie w strukturach konspiracyjnych ZWZ, a następnie AK i współtworząc Państwowy Korpus Bezpieczeństwa. Walczyła w powstaniu warszawskim, a następnie, chcąc uniknąć aresztowania przez władze komunistyczne, w 1946 roku wyemigrowała do Anglii. Tam pomagała polskim kobietom w adaptacji do nowych warunków, a nawet pełniła funkcję ministra w rządzie Polski na uchodźstwie. W 1955 roku po udarze mózgu została sparaliżowana i spędziła ostatnie lata w polskim szpitalu w Penley, gdzie zmarła 3 grudnia 1968 roku.
Opracowane na podstawie: https://panstwowa.policja.pl/pp/zyciorysy/90,Paleolog-Stanislawa-Filipina-1892-1968.html