Ciechanów: Inskrypcje martyrologiczne w katowni UB zostaną wpisane do rejestru zabytków?
Ciechanowscy społecznicy nie ustają w staraniach aby w murach byłej katowni UB stworzyć Muzeum Historyczne, upamiętniającego walkę mieszkańców Ciechanowa i regionu o wolną i niepodległą Polskę, począwszy od 1914 r, i odzyskanie Niepodległości w 1918 r., poprzez międzywojnie, II wojnę światową, lata reżimu komunistycznego oraz działalność Polskiego Państwa Podziemnego i Solidarności. Miejsce to miałby pokazywać martyrologię polskiego społeczeństwa, polskich żołnierzy antykomunistycznego podziemia, polskich patriotów.
Działania mające na celu utworzenie placówki o walorach historycznych ale i edukacyjnych rozpoczęły się dwa lata temu. Tego żmudnego przedsięwzięcia podjął się Społeczny Komitet Rodzin Poległych Żołnierzy Narodowych Sił Zbrojnych – Narodowego Zjednoczenia Wojskowego.
Na wniosek społeczników w maju 2018 r. Rada Miasta Ciechanów przyjęła stosowną uchwałę o utworzeniu takiej placówki , ale z powodu braku funduszy dotychczas nie zrobiono nic więcej. Pod koniec 2019 roku wnioskodawcy podjęli zintensyfikowane działania mając na celu pilne zabezpieczenie historycznych napisów na ścianach wyrytych w tym budynku.
Dzięki staraniom organizacji społecznych problem niszczenia historycznych napisów na ścianach byłego więzienia PUBP w Ciechanowie zainteresował się konserwator zabytków. O sprawie powiadomiono również Instytut Pamięci Narodowej.
W czwartek 21 listopada w piwnicach budynku przy ul. 11 Pułku Ułanów Legionowych odbyły się oględziny. Wzięli w nich udział przedstawiciele Mazowieckiego Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków, Jadwiga Płodziszewska ze Społecznego Komitetu Rodzin Poległych Żołnierzy Narodowych Sił Zbrojnych – Narodowego Zjednoczenia Wojskowego oraz Arkadiusz Gołębiewski – dyrektor Festiwalu Niepokorni Niezłomni Wyklęci, Honorowy Obywatel Miasta Ciechanów oraz wydawca i redaktor naczelny Czasu Ciechanowa.
Budynek dawnej siedziby UB od lat jest w rękach prywatnych, dlatego nie do wszystkich pomieszczeń udało się dotrzeć. W listopadzie ub. oględzin dokonano w siedmiu z dziesięciu piwnic ( więzienie stanowiło dziewięć cel i jeden karcer). Jeden z współwłaścicieli nie udostępnił swoich pomieszczeń. I choć minęło wiele lat na ścianach do dziś widoczne są ślady pozostawione przez więźniów – ofiar komunistów. Są to m.in. wyryte nazwiska, daty, czy całe karty z kalendarzy na ścianach. Jednak wilgoć i wiek budynku sprawiły iż tynki zaczynają odpadać całymi płatami.
– Tam są napisy, które wydrapywali więźniowie prawdopodobnie paznokciami czy guzikami. To są wstrząsające ślady. Trzeba byłoby o nie zadbać. Niektóre tynki są pomalowane, pobielone, miejscami odparzone – mówiła Jadwiga Płodziszewska ze Społecznego Komitetu Rodzin Poległych Żołnierzy Narodowych Sił Zbrojnych – Narodowego Zjednoczenia Wojskowego.
Jak udało nam się dowiedzieć u Mazowieckiego Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków Delegatura w Ciechanowie, obecnie toczy się postępowanie administracyjne w sprawie wpisu śladów do rejestru zabytków. Sprawą również zajmuje się Narodowy Instytut Dziedzictwa. Nieoficjalnie wiemy iż w niedługim czasie mają zostać przeprowadzone kolejne oględziny.
Inskrypcje martyrologiczne czy historyczne drzwi do cel stanowią bardzo ważny, niepowtarzalny zabytek, upamiętniają męczeństwo Polaków, żołnierzy AK i innych organizacji niepodległościowych – posiadają wartości historyczne i naukowe. Czy te ciechanowskie zostaną wpisane do rejestru zabytków, przekonamy się wkrótce. Jednak warto zaznaczyć, iż wpisanie do rejestru zabytków historycznych napisów na wniosek właścicieli daje szansę na otrzymanie dotacji na prace konserwatorskie, a tym samym utrwalenie wartości tego typu pamiątek przeszłości .
Należy nadmienić, iż cały budynek już od dawna jest pod opieką konserwatora zabytków, jednak same piwnice i widniejące w nich napisy muszą zostać objęte odrębną procedurą.
Wpisania do rejestru zabytków i odpowiedniemu zabezpieczeniu klika lat temu zostały podane napisy po ubeckim areszcie w piwnicach m.in. kamienicy przy Ogrodowej w Białymstoku.
Mil.